- Bouwjaar: veertiende eeuw
- Bouwstijl: Lodewijk XVI
- Oorspronkelijke functie: Gasthuis
Pelgrimshuys. Dit rijksmonument is vooral interessant door zijn fraaie voorgevel en lange, rijke geschiedenis. De naam Pelgrimshuys verwijst naar de oorsprong van het pand: in de veertiende eeuw stichtten de Sint-Jacobsheren hier het gasthuis (of Pelgrimshuys), om de pelgrims die op weg waren naar Spanje onderdak te bieden. In de loop van de zestiende eeuw nam het aantal pelgrims af en werd het gasthuis, dat na de stadsbrand van 1457 opnieuw opgebouwd was, gebruikt voor steeds andere doeleinden. Het werd een opslagplaats, vergaderlokaal, weeshuis, munitieopslagplaats, woonhuis en bejaardentehuis. De Sint-Jacobsheren, die het gebouw in de zestiende eeuw afstonden voor andere doeleinden, hadden in het pand nog wel een bierkelder, bottelarij en slaapruimte voor pelgrims. Ook de bijbehorende kapel hadden zij toen nog in gebruik.
Het Pelgrimshuys was sinds het einde van de negentiende eeuw in gebruik als nonnen woning. Later vestigden zich er de verpleegstersopleiding van het R.K. Ziekenhuis en het mortuarium. Een klein steentje in de gevel met het jaartal 1893 verwijst naar de bouwdatum van het linkerdeel van het gebouw. Tijdens de renovatie in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn restanten van kelders en gewelven gevonden, die daarna met beton zijn afgedekt. Sinds 2005 is in het Pelgrimshuys een balletstudio gevestigd.
